Żar­czy­ce Du­że (4,2 km, 6 min od La­so­cho­wa) miej­sco­wość sta­ra, bo wy­mie­nia­nia w do­ku­men­tach już ok. 1175 r. We­dle in­for­ma­cji po­da­wa­nych przez Ra­wi­tę-Wi­ta­now­skie­go by­ły Żar­czy­ce gniaz­dem ro­dzi­ny Żar­czyc­kich her­bu No­wi­na. Póź­niej prze­cho­dzą w rę­ce Krzysz­to­fa Pie­niąż­ka, dzie­dzi­ca La­so­cho­wa, któ­ry w ro­ku 1608 prze­ka­zu­je ją Ko­nar­skim.
Kamień KonarskiegoKamień Konarskiego
Tablica pamiątkowa poświęcona Konarskiemu
Wła­śnie w Żar­czy­cach przy­szedł na świat 30 wrze­śnia 1700 r. Hie­ro­nim Fran­ci­szek Ko­nar­ski, zna­ny pod swym za­kon­nym imie­niem Sta­ni­sła­wa, pi­jar, za­ło­ży­ciel Col­le­gium No­bi­lium w War­sza­wie (1740 r.), ora­tor, dra­ma­to­pi­sarz, po­eta, pe­da­gog po­stu­lu­ją­cy wpro­wa­dze­nie zmian w szkol­nic­twie, wresz­cie wy­traw­ny pu­bli­cy­sta, opo­wia­da­ją­cy się po stro­nie Sta­ni­sła­wa Lesz­czyń­skie­go oraz gło­szą­cy ko­niecz­ność ra­dy­kal­nej re­for­my ustro­ju pań­stwo­we­go w du­chu my­śli oświe­ce­nio­wej. W swo­im 4-to­mo­wym dzie­le „O sku­tecz­nym rad spo­so­bie” (1760–63) skry­ty­ko­wał bo­lącz­ki sys­te­mu po­li tycz­ne­go, zwłasz­cza zaś ka­ta­stro­fal­ną dla sta­bil­no­ści i per­spek­tyw roz­wo­ju pań­stwa za­sa­dę li­be­rum ve­to. Pra­ca ta sta­ła się fun­da­men­tem re­for­my ustro­jo­wej wpro­wa­dzo­nej przez Kon­sty­tu­cję 3 ma­ja w 1791 r., a więc 18 lat po śmier­ci au­to­ra.

Już za cza­sów Ra­wi­ty-Wi­ta­now­skie­go nie zo­stał ślad po dwor­ku, w któ­rym miał się na­ro­dzić Ko­nar­ski, na­dal jed­nak moż­na by­ło oglą­dać po­tęż­ne drze­wo zwa­ne „Dę­bem Ko­nar­skiego”, któ­re, we­dle miej­sco­wej tra­dy­cji, mia­ło ocie­niać miej­sce, gdzie stał on­gi dwór ro­dzi­ny pi­sa­rza. „Dziw­nie uro­czy­ste wra­że­nie ogar­nia wę­drow­ca, gdy pa­trzy na te­go nie­me­go świad­ka pod któ­rego roz­ło­ży­sty­mi ra­mio­na­mi, przed dwu­stu z gó­rą la­ty igra­ło dzie­cię – obec­na chlu­ba na­ro­du. Ten ży­wy do­tąd po­mnik, tak od­le­głej prze­szło­ści, jest praw­dzi­wym ko­lo­sem (...), a we wnę­trzu wy­próch­nia­łym swo­bod­nie po­mie­ścić się mo­że sześć osób!” W sto lat po Ra­wi­cie-Wi­ta­now­skim próż­no szu­kać owe­go ogrom­ne­go dę­bu – tam, gdzie nie­gdyś sta­ły dwór i drze­wo, wznie­sio­no ko­ściół, obok nie­go zaś wid­nie­je dziś pa­miąt­ko­wy głaz z ta­bli­cą po­świę­co­ną słyn­ne­mu spo­łecz­ni­ko­wi mapa.

spis bibliografii
Projekt, wykonanie, teksty i zdjęcia © Anna Stypuła
Wszystkie prawa zastrzeżone
adres: Lasochów 39 | kontakt mailowy: